Yaz aylarının yaklaşmasıyla birlikte güneş ışınlarından daha fazla faydalanacağız. Ancak, kış ve bahar aylarında oluşan eksiklikler, vücut depoları yeterli değilse yaz döneminde de olumsuz etkilerini sürdürebiliyor.
“D vitamini gereksiniminin %90’ı güneş ışınları aracılığıyla deride sentezlenir. Kana geçen D vitamini kas ve yağ dokusunda depolanır veya karaciğer ve böbrekte aktif forma dönüşerek kullanılır. Yaz aylarında sentezlenen D vitamini, kışın güneş ışınlarının yetersiz olması nedeniyle depolanmış olmalıdır.
“D vitamininin sadece %10’u besinlerle karşılanabilir. En iyi kaynaklar morina balığı yağı, somon ve sardalya gibi yağlı balıklardır. Haftada 3-4 kez yağlı balık tüketimi, yetişkin bireylerin ihtiyacını karşılayabilir. Süt, yumurta ve karaciğer gibi besinler ise tek başına yeterli değildir.
D vitamini yağda eriyen ve kemik sağlığı için gerekli olan bir vitamindir. En önemli özelliği İnce barsaklardan kalsiyumun emilmesini ve kemik yapımında kullanılmasını kontrol etmesidir. Yetersizliğinde büyüme çağındaki çocuklarda raşitizm (rikets), yetişkinlerde osteomalasia (kemiğin yumuşaması), ileriki yaşlarda osteoporoz oluşur. Bu durum kemik ağrıları ve deformitesine neden olur.
D vitamininin diğer önemli özelliği ise; pankreas bezinden insülin salgılanmasında düzenleyici olmasıdır. Eksikliğinde ise kilo vermemizi zorlaştıran insülin direnci meydana gelir. Her yaşta bireyin sağlığı için d vitamini seviyelerine baktırması ve uzman tavsiyesi ile D vitamini takviyesi alması gerekir.
D vitamini eksikliğinde görülen sağlık sorunları;
50 yaş üzerindekiler, güneş görmeyenler, kemik ve kas ağrısı yaşayanlar, bağırsak ve karaciğer hastaları, mide ameliyatı geçirenler ile osteoporoz hastalarının D vitamini desteği alması önerilir.
Kronik hastalıklara karşı koruyucudur: D vitamini eksikliği olanlarda diyabet, kalp- damar hastalığı, hipoglisemi (şeker düşmesi) daha sık görülür. D vitamini bağışıklığı koruyup geliştirir. Eksikliğinde meme, rahim, barsak kanserleri gibi kanserlerin sıklığında artış olur.
Kemik erimesini engeller : Kandaki kalsiyum ve fosforun normal sınırlarda kalmasını sağlayarak kemik erimesini(osteoprozu)önler. Kemikleri ve dişleri güçlendirir. Çocuklarda D Vitamini ihtiyacı bu yüzden fazladır.
Yorgunluğu azaltır : Kaslara güç verir. Eksikliğinde kas güçsüzlüğü ve ağrı olur. Devamlı yorgunluk ve vücudunda yaygın ağrısı olan hastalar mutlaka kanda D Vitamini düzeyine baktırmalıdır
Kansere karşı koruyucudur : D Vitamini bazı kanserlerin (meme, prostat, kolon rektum kanseri) otoimmun hastalıkların, kalp hastalıkları ve diyabetin gelişimini önler.
Depresyondan korur: D vitamininin de beyindeki serotonin üretimini etkileyerek bu oluşuma yardımcı olabileceği düşünülüyor. D vitamini ayrıca stres ve yorgunluk karşıtı etkisi bulunan magnezyumun emilimine de yardımcı oluyor. Yani D vitamini ruh durumuna iyi geliyor.
Kalp dostudur: Damarlarda kan basıncını düzenleyerek tansiyonu dengeler.
Her derde deva: Aldığımız D vitamininin yüzde 70’i deri tarafından kullanılıyor. Hücre yapısını yenileyen bu vitamin kolajen ve elastin üretiminde kullanılıyor ve cilde elastikiyet kazandırıyor. Ayrıca hücreleri güneş ışınlarının zararlarından koruyor. Saçların uzamasını hızlandırıyor.
UZM. DYT. ELİF BİLGİN BAŞ
Beslenme ve Diyet Uzmanı
