Türkiye’de ve dünyada her geçen yıl franchise ekosisteminin büyüyerek gelişmeye devam ettiğini vurgulayan UFRAD Franchising Derneği Başkanı Doç. Dr. Mustafa Aydın, gıda sektörünün franchising algısı en yüksek sektör olduğunu belirterek Türkiye’deki zincir işletmelerin yüzde 80’inin gıda üzerine olduğunu belirtti ve işletmeler için bu ekosistemde başarılı olabilmek adına tavsiyelerde bulundu.
Türkiye’de franchise ekosistemine dâhil olarak son dönemde yeme-içme sektöründe öne çıkan tavuk konseptli restoranlar ve kahve bazlı içeceklerin sunulduğu kafelerin yükseliş trendini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türkiye’de gıda, franchising algısı en yüksek sektör olarak karşımıza çıkıyor. Zincir işletmelerin yüzde 80’inin gıda olduğu ifade ediliyor. Türkiye ve dünyada her geçen yıl franchise büyüyerek gelişmeye devam ediyor. Franchise sisteminin hızla gelişmesi, yeni yatırımları ve iş birliklerini de beraberinde getiriyor. Sistemin hızlı büyümesinde sermaye tutarı, girişimcinin motivasyonu, sistemin standart olması, kabul görmüş bir marka ve kontrol mekanizması gibi unsurların etkisi büyüktür. Türkiye gıda franchise pazarında döner, burger, köfte, pizza, kafe öne çıkan konseptlerdir. Ürünlerde inovasyon ve konsept değişiklikleri yapılabiliyor. Artık daha büyük alanlara sahip restoranlar görülüyor. Büyük bahçeli kafeler ve oyun bahçeli restoranlar bunlara örnek gösterilebilir. Yemek yemenin sosyalleşmek hâline geldiği günümüzde keyifli alanlar yaratmak da yadsınamaz bir gerçektir. Markalar, ürün ya da verdikleri hizmet dışında konseptleriyle ön plana çıkar oldu. 2024 yılında 3. nesil kafeler, çay, gurme burger, döner konseptlerinin yine rağbet gören sektörler olacağı söylenebilir.
Markalar, franchise ekosisteminin doğru işleyişi adına nasıl bir stratejiyle hareket etmelidir?
Öncelikle potansiyel franchise yatırımcılarına pazarlanacak bir franchise paketi geliştirilmelidir. Paketin bir parçası olarak hem franchising sözleşmesi süresince hem de sona erdikten sonra tarafların hak ve yükümlülüklerini belirleyen bir franchise sözleşmesi hazırlanmalıdır. Bir sonraki öğe ise operasyon rehberidir. Bu, franchise alan tarafından izlenecek tüm prosedürleri açıklayacaktır. Ayrıca franchise ücreti sisteminin de tanımlanması gerekecektir. Teklifi daha çekici hâle getirmek için franchise alanlar için bir iş planı geliştirilebilir. Tabii ki bunlar basit görevler değil ve zahmetli bir şekilde zaman alıcı olabilir. Ancak bununla kendinize ve franchise yatırımcısına başarı için en iyi şansı veriyorsunuz. Bir franchise zinciri oluşturmanın bir sonraki adımı, işletmeniz için doğru franchise yatırımcılarını çekmek için bir pazarlama stratejisi hazırlamaktır.
Franchise sisteminde markaları öne çıkaracak faktörler nedir, sektörde nasıl fark yaratarak yatırımcı adayları tarafından tercih edilirliklerini artırabilirler?
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hızla önemli bir yer tutan bu sistem, Türk girişimcilerin franchising verir duruma gelişiyle hem yeni pazarlara açılmayı kolaylaştırması hem de ülke ekonomisine sağladığı katkılar sebebiyle önemlidir. Stratejik iş birlikleri çerçevesinde ele alınan, franchising sisteminin başarısını artırmaya yönelik faktörlerin belirlenmesini hedefleyen araştırmada bu faktörler; eğitim, uzmanlık, finansal destek, denetim/ kontrol ve motivasyon/iş memnuniyeti başlıkları altında toplanabilir.
