Alışveriş olgusu geçmişten günümüze kadar her toplumun sosyal, toplumsal, ekonomik işleyişlerine göre farklı formlarda ortaya çıkmaktadır. Bulundukları şehirlerin demografik, ekonomik ve sosyal yapısına göre form alan alışveriş merkezleri aynı zamanda da şehrin yapısal ve ekonomik gelişiminde etkin rol almaktadır. Bireylerin kısıtlı zamanını en etkin şekilde değerlendirerek birden fazla aktiviteyi tek çatı altında gerçekleştiren sosyalleşme alanları olan alışveriş merkezlerini toplu yaşam alanları olarak da değerlendirebiliriz.
Hiç şüphe yok ki, alışveriş merkezleri ilk etapta tüketicilerin çeşitli ihtiyaçlarına cevap verebilme amacı ile kurulmuş ticarethanelerdir. Ancak, zaman içinde değişen tüketici ihtiyaçları, genç ve dinamik nüfusun etkisi ile farklı bir noktaya doğru evrilmiştir. Zamanla ‘ihtiyaçlara, teknolojik, ekonomik gelişmeler ve beklentilere göre’ evrilmeye devam edecektir. Nitekim uzun zamandır alışveriş merkezleri birçok insan için sosyalleşme ve kültürel ihtiyaçların da karşılanabildiği yaşam merkezleri olarak görülmektedir.
Alışveriş merkezleri, organize perakende sektörünün büyümesi, markalaşması, ulusal ve uluslararası markaların yeni müşterilere daha kolay ulaşmasında büyük bir öneme sahiptir. Bu durum aynı zamanda perakendecilerin mağaza sayılarını artırmalarında da olumlu bir etken olmuştur.
Alışveriş merkezleri özellikle sanayi, tarım ve farklı ekonomik alanlarda yeterli katkı oluşturamayan şehirlerimiz için de etkin roller üstlenmektedir. Orta ölçekli bir alışveriş merkezi yaklaşık olarak 1500 kişiye nitelikli istihdam sağlamaktadır. Bunun yanı sıra ticaretin oluşum aşamasındaki tedarikçiler ve lojistik hizmet de düşünüldüğünde sağlanan istihdam daha da artmaktadır. AVM’deki işletmelerin bölge esnafından ve tarlalardan aldığı ürünlerle yöre halkının ekonomisine katkı sağlanmaktadır.
Aslında alışveriş merkezleri hem ekonomik hem de sosyal yönden bulundukları bölgede yaşamı olumlu anlamda etkilemektedir. Civardaki gayrimenkullerin değer kazanması, konut yatırımlarının hız kazanması, ulaşım ağının gelişmesi, fiziksel çevre tasarımlarının oluşması gibi etkileri de beraberinde getirmektedir. Kentin modernize olmasında da öncülük ettiği gibi, ülke ekonomisinin çarklarının döndürülmesinde de önemli bir işlev gördüğü kaçınılmaz gerçektir.
Büyük alışveriş merkezleri ve AVM’lerdeki işletmeler kayıt dışı ekonomi ile mücadelede etkin bir araçtır. Büyük alışveriş merkezlerinde satılan mal ve hizmetler, üretim noktasından tüketiciye ulaşana dek, her aşamada kayıt içinde kalarak vergilendirilmekte, burada gerçekleşen alışverişlerde tüketicinin fatura, fiş almasına dair herhangi bir sorun yaşanmamaktadır.
Bölge ekonomisine katkılarına bakıldığında, AVM’lerdeki işletmelerin yaratmış olduğu taleplerin de karşılanabilmesi için gerekli üretim ve tedarik ağının da olumlu yönde ivmelendiği, bölge toplumunun da üreten bir topluma dönüştüğü görülmektedir.
Her bir yeni yatırım bölgeye ve bulunduğu lokasyona yeni fırsatlar için sebepler yaratacak olup, yeni girişimcileri teşvik etmektedir. Bunun sonucu olarak da var olan sermayenin istihdama dönüşmesi ve beraberinde ticaretin gelişmesine önemli katkıları olmaktadır.
ENGİN YILDIRIM
Gayrimenkul & Karma Proje Genel Müdürü
