Fiziksel Perakendenin Yeniden İvme Kazandığı Dönemde, Deneyim Odaklı Karma Projeler Franchise Markalarına Neden Bu Kadar Cazip Geliyor?
Karma Kullanımın Yükselişi
Pandemi sonrası perakende, alışverişi tek başına yeterli bulmayan bir kuşağın beklentilerine uyum sağlıyor. Konut, ofis, gastronomi, eğlence ve sağlık hizmetlerini aynı çatı altında buluşturan “yaşam merkezleri” modeli, ziyaretçinin kalış süresini uzatırken kira verimliliğini de artırıyor. ABD verileri bu dönüşümün ölçeğini açıkça gösteriyor: 2025 sonunda franchise ekonomisinin cirosu 936 milyar dolara, ünite sayısı 851 bine çıkacak. Bu işletmelerin önemli bölümü artık klasik kapalı AVM yerine açık hava merkezleri, cadde mağazaları ve karma projeleri tercih ediyor.
Amerika’dan Dikkat Çekici Örnekler
Nashville’deki Fifth + Broadway projesi, 240 bin fit karelik food-hall ve müzik sahneleriyle ziyaret süresini yüzde 30 artırdı. Minneapolis’teki Southdale Center ise eski department store alanını rezidans, otel, fitness ve mini-golf konseptiyle “360 derece destinasyona” dönüştürdü. Sektör devi Simon Property Group portföyüne sekiz milyar dolarlık dönüşüm bütçesi ayırarak Brea Mall ve Fashion Mall Keystone gibi projelerde konut-otelF&B karmasına odaklanıyor. Gastronomi tarafında Eataly beş yıl içinde Kuzey Amerika’da yirmi yeni lokasyon planlıyor; çoğu karma projelerde konumlanacak.
Türkiye’de Açılan Fırsat Penceresi ,
AYD verilerine göre İstanbul, Ankara, Muğla, Elazığ ve Düzce’de 2026 sonuna kadar yedi yeni AVM açılacak; toplam kiralanabilir alanın 250 bin metrekareyi aşması bekleniyor. Bu yatırımlar, fonksiyon karmasını doğru kurguladıkları takdirde hem ziyaretçi hem de marka trafiğini hızla üzerine çekebilir. Franchise markalarımıza gelince: yatırımın geri dönüş süresini kısaltan kiosk, food-hall, dark kitchen ve pop-up formatları sayesinde AVM içinde de dışında da esnek büyüme şansına sahipler.
Franchise Markaları Neden Çekiyor?
Karma projeler marka açısından üç kritik avantaj sunuyor. İlki, hazır trafik: konut ve ofis bileşenleri “ilk gün ciro” riskini minimize ediyor. İkincisi, metrekare verimliliği: 150 metrekarenin altında kalan butik alanlarda yüksek EBITDA elde edilebiliyor. Üçüncüsü, omnichannel altyapı: click-and-collect, son kilometre teslimat ve etkinlik alanları mağazayı aynı zamanda lojistik merkezine dönüştürüyor.
Geliştiricilere Yol Haritası
Başarılı projelerde perakende, yeme-içme, eğlence ve konut-ofis fonksiyonları organik biçimde iç içe geçiyor. Foodhall alanları franchise markalarına rotasyonlu kiosk imkânı sağlayarak ziyaretçi profilini taze tutuyor. Esnek kira modelleri — kısa sözleşme artı gelir paylaşımı — girişimci markaların deneme iştahını artırıyor. Son olarak topluluk odaklı etkinlikler… Workshop, gurme festival veya e-spor turnuvası, çevrim dışı trafiği zirveye taşıyor ve sosyal medyada viral etki yaratıyor.
Sonuç
“Yeni nesil karma kullanım” konsepti, boş katları doldurmakla kalmıyor; franchise tabanlı, sürdürülebilir gelir üretiminin kapısını aralıyor. ABD’deki başarılı örnekler, doğru fonksiyon karması ve güçlü franchise markalarıyla AVM’lerin yeniden cazibe merkezi olabileceğini kanıtladı. Türkiye’de yolda olan yedi yeni proje, bu vizyonla tasarlandığında yatırımcı, kiracı ve ziyaretçi için gerçek bir “kazan-kazan-kazan” döngüsü yaratacaktır.
