Alışveriş ve perakende alanında başarıları ile tanınan MNG Yönetim Hizmetleri A.Ş. Genel Müdürü Dr. Aydoğan Süer’e iş hayatında kadın istihdamı ve kadınların çalışma hayatındaki koşullarının iyileştirilmesi için yapılması gerekenleri sorduk. Sektörün en sevilen yöneticilerinden olan Süer, “Uzun yıllar alışveriş merkezlerinde yöneticilik yaptım. Temizlikten mağazacılığa, mimarlardan girişimci kadınlara kadar pek çok ilham veren kadınla tanışma ve çalışma şansım oldu. Tüm bu tecrübelerimle söyleyebilirim ki, kadınların hızlı empati kurabilmeleri, çalıştıkları işe karşı yüksek sorumluluk duyguları ve detayları fark etme yetenekleri, her alanda yaşamı güzelleştiriyor. Bizim sektörümüz, kadınların en çok önde oldukları alan ve genel müdürlüğe kadar her kademede başarılı kadınlar var.” dedi.
AVM’ler, şirketler ve STK’lar bir arada güzel sonuçlar oluşturuyor
Bana göre kadınların iş hayatında başarılı olması öncelikle ailenin yüreklendirmesi, toplumsal yapıda rol model olan kadınlar ve eğitim fırsatlarının sunulması ile başlıyor. Bir kız babası olarak, milyonlarca ebeveyn gibi iyi eğitimi çok önemsiyorum. Ardından çalışma hayatında fırsat eşitliği geliyor ki bence hizmet sektörü, medya, satış ve pazarlama, eğitim, hukuk gibi alanlarda kadınlar doğal olarak daha yetenekli.
Kadınlar için iş hayatında ilk konu, eşit işe eşit ücret… Hizmet sektöründe bu anlamda kadınların önlerinin açık olduğunu düşünüyorum. Alışveriş merkezi ve perakende ise kadınların ön safta çok da başarılı olduğu sektörler arasında. Yirmi yılı aşkın süredir bu alanda çalışan biri olarak benim kişisel gözlemim, bizim sektöre özel çalışma saatlerinin fark yaratması. Eğer çalışan, hafta sonu mağazada olmak, işin gerektirdiği saatlere iyi adaptasyon, değişen vardiyalar gibi koşullar ile kendi özel hayatı arasında uyum gerçekleştirebilirse, kadın olsun erkek olsun, bu sektörde başarıya ulaşır. Bana göre AVM’de başarı hedefl eyen, en çok bu unsuru dikkate almalı. Bunun dışında yöneticilerin de annelik ya da evde yaşlı bakımı gibi istisnai durumlarda anlayışlı olmaları, uzun soluklu çalışmayı kolaylaştıracaktır diye düşünüyorum.
Kadınlara destek en yukarıdan geldi
Türkiye’de kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları, kadınları güçlendirmek adına pek çok etkinlik düzenliyor. Son olarak Emine Erdoğan geçtiğimiz günlerde Geleceği Yazan Kadınlar Platformu’nun bir toplantısında kadınların bilişim alanındaki başarılarını hatırlatarak genç kızlarımızı siber güvenlik, yazılım gibi alanlarda meslek sahibi olmaları konusunda yüreklendirdi.
Süper Kahraman olması beklenen kadının üzerinden hangi yükleri alabiliriz?
Bilindiği gibi geleneksel aile yapısı bizim için değerli. Bu toplumu bir arada tutan en önemli rolü aile oynuyor. Ancak işe çalışan kadın açısından bakınca, çocuk büyütmek, varsa ebeveynlerin bakımı, yemek, temizlik, alışveriş gibi tüm görevler çalışanın üzerinde kalmaya devam ediyor. Erkekler evde nasıl roller üstlenebilir, hangi işler paylaştırılabilir ve şirketler neler yapabilir? Hem maddi yönden hem de sosyal imkanlar anlamında ne gibi destekler sunabileceğimize odaklanmamız gerekiyor. Kreşler, yaşlı bakımına yönelik sosyal imkanlar, Devlet, yerel yönetimler ve büyük şirketlerin birlikte rol alabilecekleri önemli alanlar. Kadının günlük hayatında, evdeki bir yaşlı veya bebeğin bakımı, çocuğun okulu, çok geç saatte işten çıkacaksa güvenli ulaşımı gibi konular, hayati derecede önem taşıyor. Bu öncelikli konuları hallettikten sonra da imkan varsa burs, farklı yerlerde staj, çeşitli kurs ve eğitimler ile ekibi desteklemek çok faydalı. Biz ülke olarak pandemiden sonra iş hayatının destekleyici unsurlarına henüz geri dönüş yapamadık ama aslında kadın-erkek tüm çalışanlar açısından spor, ekip ruhu, motivasyon gibi unsurlar da çalışan mutluluğu açısından oldukça değerli unsurlar bence. Yönetimler, çalışanlara bu konforu sunabilmenin yollarını aramalı diye düşünüyorum. Z kuşağı için tüm uzmanlar bu gençler taşları yerinden oynatacak diyor.
Z kuşağı özelinde araştırmalar ve neler yapılması gerektiği konusuna çalışmamız lazım. STK ve büyük şirket iş birliği ile kadın ve gençlere yönelik pek çok organizasyon yapılıyor. Ben bu çalışmaların büyük katkıları olduğunu düşünüyorum. Biz de alışveriş merkezimizde bugüne kadar pek çok etkinlik ile satış yaparak katkı sağlamak adına ev sahipliği yaptık. Sergiler, el emeğinin sergilendiği standlar, fuarlarımızda ayırdığımız geleneksel ürünler bölümleri ile daima Erzurumlu vatandaşlarımız ile iş birliği halindeyiz. Bundan sonra da gençler ve özellikle de genç hanımlarımızın meslek sahibi olmaları konusunda projelerde yer almaya açığız.
Araştırmaya göre pandemi, kadın istihdamını daha olumsuz etkilemiş
Türkiye’de Kadın İstihdamı ve Girişimciliği Raporu’nun sonuçlarına baktığımız zaman (Maliye Hesap Uzmanları Vakfı tarafından hazırlanmış ve 2022 yılı sonunda kamuoyu ile paylaşılmış) rapora göre kadınların işgücüne katılım oranının en yüksek olduğu alan hizmet sektörü. Bu alanda kadın istihdam oranı yüzde 59.6 olarak belirtilmiş.
Bilindiği üzere Türkiye, dünyada kadınlara seçme ve seçilme hakkını en hızlı ve etkili şekilde veren ülkeler arasında. Bu kadının iş hayatında yer alması konusunda güçlü bir geleneğe sahip olmamız açısından önemli unsurlardan biri. Türkiye’de nüfusun yarıya yakını, (yüzde 49) kadın olduğuna göre her alanda bu dengeyi gözetmek önemli.
Sözünü ettiğimiz raporda, kadınların istihdama katılımı bölgelere göre araştırılmış ve yüzde 41.6 ile en yüksek katılım oranı Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin’i kapsayan bölge olarak ortaya konulmuş. İstihdamın en düşük olduğu bölge ise Güneydoğu Anadolu olarak belirtilmiş.
Aynı rapora göre Covid 19 salgını ile başlayan ekonomik daralma, kadın istihdamını olumsuz etkilemiş. Türkiye’de kadınlar, (OECD ülkelerine kıyasla) istihdama katılım oranının yanı sıra ücret yönünden de dezavantajlı gözüküyor. Ayrıca kadınların iş hayatında karşılaştıkları görünmez engellerin (cam tavanların) OECD ortalamasının gerisinde kaldığı görülüyor. Dikkat çeken bir diğer bulgu ise genç işsizlik oranlarına bakıldığında, 2014 yılından bu yana genç erkek işsizlik oranı yüzde 16.9 artış gösterirken aynı dönemde genç kadın işsizlik oranı yüzde 40.7 artmış.
