Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Şapkacı, perakende sektörünün 2023’te güçlü bir performans sergilediğini ancak 2024’te daralmaların hissedilmeye başladığını belirtti. Değişen müşteri alışkanlıklarına dikkat çeken Şapkacı, kampanyalarla hareketliliğin sürdüğünü vurgularken, ticari gayrimenkul yatırımları için uluslararası normlarda mevzuat değişikliklerinin gerekliliğine dikkat çekti. Şapkacı ayrıca, 3 Aralık 2024 Salı günü Alkaş iş birliğiyle düzenlenecek XV. AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi’nin sektöre katkılarına da değindi.
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Şapkacı, perakende sektörü, ticari gayrimenkul yatırımları, kampanyaların etkisi ve 2024 beklentileri hakkında kapsamlı açıklamalarda bulundu. Şapkacı, sektörün mevcut durumunu değerlendirirken, hem perakende satışlarında yaşanan değişimleri hem de ticari gayrimenkul yatırımlarıyla ilgili çözüm önerilerini masaya yatırdı. Şapkacı ayrıca, 3 Aralık’ta düzenlenecek olan XV. AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi’nin önemine de dikkat çekti.
2023’te bardağın dolu tarafına baktık
Şapkacı, 2023’ün perakende sektörü açısından oldukça başarılı geçtiğini belirterek, “Bardağın dolu tarafından bakmayı seven biriyim. 2022 ve 2023 yılları perakende sektörü için çok iyi geçti. Enflasyonun yüzde 70-75 olarak açıklandığı dönemlerde, sektör yüzde 90-95 oranında ciro artışı sağladı. Bazı alt segmentlerde ise bu oran yüzde 130’a kadar çıktı. Ancak 2024’te ekonomi üzerindeki soğuma politikalarını hissetmeye başladık. İlk çeyrekte olumlu seyreden satışlar, Haziran’dan sonra adet bazında düşüşe geçti. Bununla birlikte, Ekim başında açıklanan yüzde 49’luk enflasyona rağmen, perakende sektörü ciro artışlarında halen yüzde 55’lik bir direnç gösteriyor.” dedi.
Şapkacı, değişen müşteri alışkanlıklarına da şu sözlerle dikkat çekti: “Eskiden müşteriler bazı ürünleri yatırım aracı olarak görüyordu. Şimdi ise daha temkinli davranarak ucuz ürünlere yöneliyorlar. Modadan uzaklaşıp daha çok temel ihtiyaçlara odaklandılar. Ancak bu değişime rağmen sektörün güçlü olduğunu ve bu süreçleri aşabileceğimizi düşünüyorum.”
Kampanyalar ve 2024 beklentileri
Kasım ayında düzenlenen kampanyaların sektöre olumlu etkiler sağladığını belirten Şapkacı, “Kasım ayında ‘11.11’ gibi etkinliklerle başlayan kampanyalar, ayın son haftasında Muhteşem Cuma ile zirve yaptı. Bu dönemde AVM’lerde ziyaretçi sayılarında yüzde 25-30’luk bir artış öngörüyoruz. Özellikle online satışlarda ciddi bir hareketlilik bekliyoruz. Ancak, 2023 yılının Kasım ayındaki satış adetlerini yakalayabileceğimizi düşünmüyorum. Bununla birlikte, Aralık ayında yılbaşı indirimleriyle hareketlilik devam edecek. Ocak ayında ise 2025’e yönelik son indirim dönemlerini göreceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.
Bunun yanı sıra, Şapkacı 2025 yılına ilişkin daha temkinli bir yaklaşım sergileyerek, “2025’in Şubat ve Mart ayları, sektörü daha fazla zorlayabilir. Daralmayı ve satın alma gücünün etkilerini daha yoğun hissedeceğiz. Özellikle ücret artışlarının, tüm ürün fiyatlarına yansımasını bekliyoruz. Bu etkiler yiyecek-içecekten tekstile kadar geniş bir yelpazede kendini gösterecek.” ifadelerini kullandı.
Ticari gayrimenkul kira rejimi konut kira rejiminden ayrılmalı
Ticari gayrimenkul sektöründe yaşanan sıkıntılara değinen Şapkacı, geçmişte dövize bağlı kiralardan TL’ye dönüşün etkilerine de dikkat çekerek, “2018 yılında kiraların dövizden TL’ye dönmesiyle yatırımcılar, döviz borçlarıyla başbaşa kaldı. Bu durum sektörü oldukça etkiledi. Şu anda AVM yatırımları, geçmişe kıyasla yüzde 10 seviyelerine kadar gerilemiş durumda. Ancak, alışveriş merkezi yatırımcıları sadece AVM’lere değil, lojistik, otel ve ofis gibi alt segmentlere de yatırım yapıyor. Bu noktada en önemli konulardan biri, ticari gayrimenkul kira rejiminin konut kira rejiminden ayrılması gerektiği. Uluslararası normlara uygun bir mevzuat geliştirilmeden, hem yurt içinden hem de yurt dışından yatırımcıları çekmek oldukça zor.” dedi.
Ticari sözleşmelerdeki katı düzenlemelere de vurgu yapan Şapkacı, mevcut durumun yabancı yatırımcıları nasıl etkilediğini şu örnekle açıkladı: “Konut kiralarında bir kiracıyı tahliye etme hakkınız 10 yılın ardından doğuyor. Ancak ticari gayrimenkulde bu süre 16 yıla çıkıyor. Uluslararası normlarda ise böyle bir durum yok. 5 yıllık bir sözleşme yaptıysanız, sürenin sonunda tahliye hakkınız var. Bu nedenle, yabancı yatırımcılar ticari gayrimenkul alanında halen tereddüt ediyor. Eğer uluslararası normlara uygun bir mevzuat getirebilirsek, bu alanda önemli bir adım atılmış olur.”
XV. AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi’nde çözümler masaya yatırılacak
Şapkacı, 3 Aralık’ta düzenlenecek XV. AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi’nin sektöre getireceği katkılara değinirken, “Perakende ve AVM sektörüne ışık tutan etkinliklerden biri olan AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi’ni bu yıl 15. kez, ticari gayrimenkul ve AVM yatırımcıları ile perakende sektörünün önde gelen isimlerinin katılımıyla gururla gerçekleştiriyoruz. Ticaret Bakanımız Ömer Bolat’ın da katılımıyla, mevzuat sorunları, yapay zeka uygulamaları, uluslararası markaların Türkiye’ye çekilmesi ve Türk markalarının yurt dışına açılması gibi konuları konuşacağız. Her yıl olduğu gibi bu yıl da sürdürülebilirlik, yapay zeka, perakende tüketici öngörüleri gibi sektörümüzü ciddi şekilde etkileyen ve geleceğini şekillendiren konular hakkında konuşacağız, fikir paylaşımında bulunacağız. Zirvemiz, Alkaş organizasyonuyla gerçekleşecek ve eş zamanlı olarak Dijital Network Alkaş’ta da yayınlanacak. Tüm sektör profesyonelleri adına keyifli ve verimli bir etkinlik olmasını diliyorum.” dedi.
Zirvede çözüm odaklı bir yaklaşım benimsenmesi gerektiğine dikkat çeken Şapkacı, bu tür etkinliklerin uzun vadede sektöre katkı sağlayacağını ifade ederek, “Ulusal ve uluslararası markaların iş birliği yapacağı bir ortam yaratacağız. Zirvede hemen imzalar atılacağını söylemek zor, ancak önemli olan uzun vadeli çözümler üretebilmek. Bu zirve, sektör için önemli bir adım olacak.” diye konuştu.
