Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) tarafından bu yıl 14.’sü düzenlenecek olan AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi’yle ekosistemin sürdürülebilirliğine katkı sağlayacaklarını vurgulayan AYD Başkanı Nuri Şapkacı ile bir araya geldiğimiz Kasım sayımızda finansal yönden zorlanan AVM’ler için çözüm yollarını ve Türkiye’de AVM yatırımlarının güncel durumunu konuştuk.
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) olarak bu yıl 14.’sünü düzenleyeceğiniz AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi ile sektöre nasıl bir katkı sağlayacaksınız, sektörün sorunlarına çözüm üretilecek bir sinerji sağlanacak mı?
Bu sene 14.’sü düzenlenen AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi, Alkaş organizasyonuyla 20 Kasım 2023’te Swiss Otel İstanbul’da ve eş zamanlı olarak Dijital Network Alkaş’ta gerçekleşecek. Bugüne kadar Zirve kapsamında hem AVM’leri hem de perakende markalarımızı ilgilendiren önemli konuları ele aldık; sorunlara çözüm önerileri ürettik, dünyadaki son trendleri inceledik, sektörümüze dair gelişmelerin yakın takipçisi olduk. Bu sene de aynı heyecan ile kıymetli iş ortaklarımız, meslektaşlarımız, sektörümüzün tüm temsilcileri için son derece verimli geçecek, AVM ekosisteminin sürdürülebilirliğine katkı sağlayacak, hep beraber keyif alacağımız bir AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi hazırlıyoruz.
AVM’ler 2023 yılını nasıl geçirdi, yaşanılan deprem ve ekonomik hareketlilik sektörü nasıl etkiledi, finansal anlamda zorlanan AVM’ler için çözüm yolları nedir?
AVM sektörü hem müşteri giriş sayıları hem de cirolar anlamında 2023 yılına güzel bir başlangıç yapmıştır. Şubat ayında hepimizi derinden etkileyen deprem ile birlikte kısa süreli bir düşüş yaşansa da sektörümüz kendisini hızlı bir şekilde toparlamıştır. AYD ve Akademetre Research’ün ortaklaşa yayınladığı AVM Endeksine göre, yılın ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 116 artış gösteren metrekare verimlilik endeksi, Ağustos ayında ise bir önceki yılın aynı ayına oranla nominal olarak yüzde 81,7 oranında artmıştır. Metrekare verimliliğindeki enflasyonun üzerindeki artışın yanı sıra adet satışların da artmaya devam etmesi gerek perakendeci dostlarımızı gerekse bizleri mutlu etmektedir.
Bununla birlikte, yatırımcıların döviz cinsinden kredi borçları ve kur artışları nedeniyle, nakit akışında zorlanan AVM’ler olduğu bir gerçektir. Sektörün çatı örgütü olan AYD, ülkemizde ticari gayrimenkul yatırımlarının tekrar canlanabilmesi için ekonomik stabilitenin sağlanmasının yanında kanun ve düzenlemelerde uluslararası standartların uygulanmasının büyük önem taşıdığına inanmakta ve çalışmalarını bu yönde sürdürmektedir. Konut kira rejiminden ayrılan bir ticari gayrimenkul yasasının düzenlenmesi ve sözleşme serbestisinin uygulanması ile sektörde yerli ve yabancı yatırımlar kuşkusuz artacaktır. AYD, 14 milyon metrekare kiralanabilir alanı temsil eden ve Avrupa ile kıyaslandığında hala potansiyel görülen AVM yatırımlarının yanı sıra ofis, otel, lojistik gibi ticari gayrimenkulün diğer alanlarında yapılacak yatırımların da önünü açmak üzere çalışmalarını sürdürmektedir.
2023 yılı Şubat ayında başkanlığı devraldığınız günden bu yana sektörün gelişimi adına hangi proje ve çalışmaları gerçekleştirdiniz, 2024 yılında gündeminizde neler olacak?
Derneğimizin öncelikli hedefl erinin başında AVM sektörünü ileriye taşımak için geçmiş dönemde başlatılan, ayrı bir ticari gayrimenkul mevzuatının oluşturulması ve takibi yer almaktadır. Dünyada birçok ülkede örneklerini gördüğümüz küresel uygulamaların Türkiye’ye uyarlanması ile sektörümüzün ve ülkemizin daha fazla yatırım çekmesi de mümkün olabilecektir. Bu çalışmaları, kamu otoriteleri nezdinde sonuca ulaştırmak üzere çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Pandemi ve Ukrayna Savaşı ile birlikte oluşan küresel krizde dünya büyük bir dönüşüm sürecine girdi. Bu süreçte iş yapış şekillerimiz değişti, dijitalleşme hız kazandı. AYD, önümüzdeki dönemde üyeleri ile birlikte dijitalleşmede de öncülük yapmak, çağın gerekliliklerini yerine getirmek için stratejilerini gözden geçirmektedir. Bunun yanı sıra ortak sorumluluğumuz olan sürdürülebilirlik konusunda da çalışmalarımıza ağırlık veriyoruz. AYD Sürdürülebilirlik Komitesi çalışmalarımız kapsamında geçtiğimiz günlerde kapsamlı bir çalıştay gerçekleştirdik. XIV. AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi’nde, üyelerimizden Esas Gayrimenkul’ün sponsorluğunda E&Y ile hazırlanmakta olan sektör sürdürülebilirlik raporunun sonuçlarını paylaşacağız. Önümüzdeki aylarda Akademetre ile birlikte gerçekleştireceğimiz AVM enerji endeksi çalışmasının hazırlıkları da devam ediyor. AVM’lerin enerji maliyetlerini düşürmek için yapılacak teknik ve altyapı çalışmaları ve AVM’lerin kendi enerjilerini karşılayabilmelerini sağlayacak GES yatırımları da önümüzdeki dönemde yoğun şekilde gündemimizde olacak.
Türkiye’de AVM yatırımlarının güncel pozisyonu nedir, yabancı yatırımcı sayısının artırılması hangi koşullarda mümkün, AYD olarak bu konuda siz nasıl bir aksiyon aldınız/alacaksınız?
Alışveriş merkezleri, ülke ekonomisine ve istihdama sağlanan faydanın yanında içlerinde yer alan perakende harici fonksiyonlar, ziyaretçilere bedelsiz olarak sunulan etkinlikler, bilim-kültürsanat ve eğlence faaliyetleri ve sosyal sorumluluk projeleri ile aynı zamanda birer sosyalleşme mekânı ve yaşam merkezi haline gelmiştir. Önümüzdeki dönemde ticari gayrimenkulün farklı unsurlarını içinde barındıran karma projeler daha da ön plana çıkacak ve birbirinin ayrılmaz parçası haline gelecektir.
Yukarıda sayılan tüm bu özellikleri ile ticari gayrimenkuller ve özelinde de alışveriş merkezleri milli servet niteliğinde olan yapılardır. Dolayısıyla bu yatırımların sürdürülebilirliğinin sağlanması, sektöre yeni yatırımların yapılması; otel, ofis, lojistik gibi alanlarla bu yatırımların çeşitliliğinin artırılması sağlanan faydanın da katlanarak artmasına olanak tanıyacaktır. Yukarıda da belirtmiş olduğum gibi dünyada birçok ülkede örneklerini gördüğümüz küresel uygulamaların Türkiye’ye uyarlanması ile ülkemizin daha fazla yabancı yatırım çekmesi de mümkün olabilecektir. AYD olarak gerek kamu nezdinde gerekse sektörümüzü ve ülkemizi temsilen katıldığımız tüm organizasyonlarda, yatırımların artmasına yönelik olarak gerekli tüm temasları kuruyor ve çalışmaları yapıyoruz.
