Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Şapkacı ve Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Öncel bu yıl gerçekleştirilen Perakende Günleri’nde birlikte gerçekleştirdikleri oturumda sektörün genel durumu hakkında değerlendirmelerde bulunurken, aynı zamanda temel sorunlara ve AVM’ler ile perakendecilerin iş birliğini nasıl artırabileceklerinin yollarına da değindiler.
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Öncel, Perakende Günleri 2023’te perakende sektörü hakkında genel bir değerlendirmede bulundu. 202 üyesine ait 498 markası olduğunu belirten Öncel, son 3 buçuk yıldır her ay düzenli anket yaparak sektörün nabzını tuttuklarını söyledi. Yapılan bu anketlere BMD üyelerinin en az %50’sinin katılım sağladığını ve alınan bilgiler doğrultusunda BMD’nin düzenli olarak bu verileri kamuoyu ile paylaştığını ifade eden Öncel, aynı zamanda bu yıl sonu itibariyle tahmin edilen mağaza sayısı rakamının yurt içinde 60 bin, yurt dışında ise 18 bin olacağına da değindi. 51 AVM ile yaptıkları araştırmadan da bahseden Öncel, araştırma hakkında da şu sözleri söyledi; “Yapmış olduğumuz araştırmada, BMD’nin 51 AVM üzerindeki markalarda temsili oranı ortalama %55, diğer derneklerin ise %26 olarak gördük. Bu yüzden yaptığımız bu araştırmada BMD’nin bu oranı önemli bir yere sahip diye düşünüyorum. Çünkü hepimiz biliyoruz ki işimizi yürütebilmek için veriye ihtiyacımız var ve bu verilerde doğru veri.” Pandemi sonrası 2022 yılında sektörde iyileşmelerin olduğundan da söz eden Öncel, özellikle yerli ve yabancı turist harcamalarında çok önemli artışların meydana geldiğini de sözlerine ekledi. Ülkemizde 2022 yılının kartlı harcamalarının OcakEkim döneminde 40 milyon turist iken 2021 yılına göre tam 3 kat harcama yapıldığının görüldüğünü belirten Öncel, ciroların ise bir önceki 10 aya göre tam 2 kat artmış durumda olduğunu ifade etti.
Perakende sektörü 2022 yılını iyi kapattı
“Türkiye genelindeki kartlı harcamalar bu yılın ilk çeyreğinde 412 milyardan 1 trilyona çıkmış. Bu da %116 bir artışa denk geliyor.” diyen Öncel, giyim harcamalarının ise 44 milyardan 99.8 milyara çıktığını ve bunun da %126 oranında bir artışa denk geldiğini söyledi. Yemeiçme sektörünün 33 milyardan 77 milyara çıkarak %130 oranında artış sağladığını açıklayan Öncel, “Verilere bakıldığı zaman fiyat artışlarını ve diğer gerekçeleri alt alta koyarak perakende sektörünün 2022 yılını iyi kapattığını görüyoruz.” dedi. Perakende sektöründeki sorunlara da değinen Öncel; “Elektrik yani enerji maliyetleri önemli bir sorundu. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’na bu konuyla ilgili taleplerimizi ısrarlı bir şekilde ilettik. Şu anda elektrik maliyetleri nispeten düşmüş durumda. Ama artmayacağı anlamına da gelmiyor. Özellikle AVM’lerdeki enerji maliyetlerini kontrol edebilir tutmamız gerektiği konusunun önemli olduğunu düşünüyoruz. Diğer sorun ise herkesin birbirine sorduğu ısıtma-soğutma konusu. Nasıl ölçülür, nasıl hesaplanır gibi kafalarda bir sürü soru oluşuyor.” dedi.
İlk çeyrekte metrekare verimliliğinde %122’lik artış
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Yönetim Kurulu Başkanı Nuri Şapkacı da AVM sektörü hakkında genel değerlendirmelerde bulundu. BMD üyelerinin yanı sıra perakende sektörünü temsil eden diğer sektör temsilcilerinin de katılımıyla, perakende sektörünün sorunlarının çözümü konusunda daha bütüncül yaklaşılabileceğini düşünen Şapkacı, “Biz AYD olarak 445 AVM ve 14 milyon m2’ye sahip sektörün %75’ini temsil ediyoruz. %75 dışındaki yerler de zaten 20 bin m2 altındaki yerler. Sektörün büyük çoğunluğu AYD başlığının altında. Sinan Başkanın da dediği gibi 2022 yılı iyi geçti. İlk çeyrekte metrekare verimliliğine baktığımız takdirde bir önceki çeyrekle karşılaştırdığımızda yaklaşık %122’lik bir artış var.” sözlerini kullandı. Verilerden resmi enflasyon kuru düşüldüğü zaman %70’lik enflasyondan arındırılmış bir artış olduğunu da belirten Şapkacı, özellikle depremden sonra Mart aynın da bitimiyle beraber sektörün Nisan ve Mayıs ayında ciddi bir şekilde iyileştiğine de değindi.
Sadece sıkıntılı değil, iyi günlerde de iş birliği devam etmeli
Temel sorunlara ve AVM’ler ile perakendecilerin iş birliğini artırmanın yollarına da değinen Nuri Şapkacı; 2018’de kiraların dövizden TL’ye dönmesiyle beraber ciddi problemler yaşadıklarını, özellikle döviz kredisini taşıyan yatırımcıların nakit fazlasında hala eksilerde olduğunu söyledi. Şapkacı, ayrıca sözleşme serbestisinde bir noktada tek taraflı olarak yatırımcıların negatif bir konuya maruz kaldığını ve AVM yatırım sektöründe olan kişilerin fiyat politikasında kamunun etkisi olduğundan, perakendeciler kadar fiyatlarda esneklik gösteremediklerinin de altını çizdi. Nuri Şapkacı konuya dair, “Aynı gemideyiz bu yüzden iş birliklerinin devam etmesi lazım. Biz yatırımcılar olarak fiyatlandırma konusunda sıkıntılı süreçlerde elimizden geldiğince düzenlemeler yapmaya çalıştık. Bu konu bağlamında sadece sıkıntılı değil, iyi günlerde de iş birliği içerisinde olmamız gerektiği kanaatindeyim. Bu gemiyi ortak akıl, eşit anlayış ve adil olarak yürütebiliriz.” ifadelerini kullandı.
AVM’lerin nerelere harcama yaptığını bilmek istiyoruz
Sinan Öncel ise konu hakkında, “Zaman zaman gerek sosyal baskılar gerek devletin baskısıyla bu tür konulara el konulup değiştirilebiliyor. Biz basiretli tüccarlar olarak önümüzde bizi bekleyen risklerin neler olduğunu öngörerek önlemler alıyoruz. 2022 Mart itibariyle Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulunun (BDDK) açıklamasına göre perakende sektörünün 178 milyar banka kredi borcu var. Bizim tahminimiz ise 2023 Mart itibariyle an az 250 milyar TL olduğu. Diğer bir sorun da şeffaflık. AVM’lerin nerelere harcama yaptığını bilmek istiyoruz.” ifadelerini kullanarak sözlerini noktaladı.
