Sürdürülebilirlik çalışmalarıyla bünyelerinde bulunan AVM’lerde birçok geri dönüşüm projesini hayata geçiren Esas Gayrimenkul, 1.900 tondan fazla kâğıt, karton, plastik, cam, madeni yağ, pil ve akümülatör atığı geri dönüştürerek toplam 2.960 ton karbonun doğaya salınımını engelliyor. Esas Gayrimenkul COO’su Nevzat Yavan Ocak sayımıza konuk oldu.
Son yıllarda yaşanan pandemi dönemi ve sonrasını kapsayan dönem ile değişen tüketici alışkanlıkları gibi başlıca gelişmelerin sonucunda AVM sektöründe de bunun yansımaları görülmekte. Türkiye’de bulunan AVM’lere bakıldığında sektörün geleceği ne yönde olacak?
AVM ekosistemi içerisinde 2021 yılında yaratılan gelir 388 milyar TL, yaratılan doğrudan ve dolaylı vergilerin toplamı ise 69 milyar TL seviyesinde. Türkiye’de 442 AVM var. Bu AVM’lerin toplam kiralanabilir alanıysa 14 milyon m2. Önümüzdeki 2 yılın sonunda 15 milyon m2’ye ulaşacak AVM pazarı, kişi başına düşen kiralanabilir alan bakımından halen Avrupa’nın gerisindedir. Türkiye’de halen 10’un üzerinde ilimizde AVM yatırımı olmaması ve potansiyel illerde duyurulan yeni projeler dikkate alındığında önümüzdeki 5 yıllık dönemde toplam kiralanabilir alanın 16 milyon m2’yi aşarak 500 AVM’ye ulaşacağını öngörüyoruz.
Hızla değişen dünya ve alışkanlıklar sonucu geleceğin AVM’lerinde pazarlama ne yönde olmalı, fi nansman modelleri nasıl belirlenmeli?
Pandemiyle beraber tüketici alışkanlıklarında hızlı değişimler yaşandı. Değişen tüketici alışkanlıkları, stratejilerimizde de bazı değişikliklere yol açtı. Pandemi öncesinde olmayan yeni kategoriler oluştu. Spor giyim ve ev segmenti, pandemi döneminde güçlenen diğer kategoriler arasında yer aldı. Biz de alışveriş merkezlerimizde bu iki kategoriye daha geniş alanlar ayırmaya başladık. Kiralama stratejimiz dahilinde, alışveriş merkezlerimize eklediğimiz performans merkezleri de bulunduğumuz şehirlerde farklılık yaratıyor ve ilgili çekiyor. Önümüzdeki dönemde ülkemizde bulunan AVM’lerin ana gündem maddelerinin sosyal alanlarının genişlemesi, dijitalleşme ve sürdürülebilir enerji çalışmaları olacağını öngörüyorum.
Küresel sürdürülebilirlik trendlerine sizce ülkemizde bulunan AVM’ler hazır mı ya da ne yönde hazırlanmalılar?
Ülkemizde bulunan AVM’ler dünyadaki sürdürülebilirlik trendlerini yakından takip ederek dönüşüm çalışmalarına devam ediyor. Bu zaten sektörümüzün en önemli gündem maddesi bence… Bu bağlamda Esas Gayrimenkul’den örnek verirsek; toplam 4 Burda AVM’mizde güneş enerjisi sistemini hayata geçirdik. Bu alışveriş merkezlerimizde toplam elektrik tüketiminin %36’sını yenilenebilir enerjiyle sağlıyoruz. Bu da kurulan sistemle aynı anda 45.000 evin tükettiği enerjinin karşılanmasına, 1.900 ton atığın geri dönüştürülmesine ve 27.900 ton kömürün yakılmasına eş değer enerji üretildiği anlamına geliyor. Ayrıca üretilen enerjiyle toplam 2.960 ton karbonun doğaya salınımı engelleniyor. Esas Gayrimenkul buna ek olarak; AVM’lerdeki geri dönüşüm çalışmaları kapsamında 2022 yılında 1.900 tondan fazla kâğıt, karton, plastik, cam, madeni yağ, pil ve akümülatör atığı dönüştürdü. Bu rakamın içerisinde yer alan 20 ton atığı ise ziyaretçileriyle birlikte geri dönüşüme kazandırdı.