Modern anlamda alışveriş merkezleri, şehirlerin hızla büyümesi ve kent merkezlerinin alışveriş için uzak kalması nedeniyle ortaya çıktı. AVM’lerin başlıca amaçları arasında tüketicilere daha iyi alternatifler sunarak tüketicinin beğenisini kazanmayı sayabiliriz.
Modern dönemde, Türk tüketim mekanlarında küresel değişim, II. Dünya Savaşı’nın bitiminden sonra ilk defa basit olarak Sümerbank tarafından mağazalar zincirinin kurulması ve daha sonra 1954’te Migros’un açılmasıyla başladı. 1960’lı yıllarda ortaya çıkan kapalı merkez (closed mall) kavramıyla yeni mekanların inşa edilmesi ve kent caddelerindeki hava koşullarından koruyor olması, bu mekanlara ilginin artmasını sağladı. 1970’li yıllarda ise bu merkezler, giyim eşyalarının yanında her tür ürün gruplarını sunan mağazalarla birlikte yemek-içme, oyun ya da spor salonu ve sinema gibi farklı faaliyet alanlarını barındıran mekanlar olarak karşımıza çıktı. 1980’li yılların ekonomik serbestlik ve dışa açılma politikası ile köklü değişiklikler yaşayan Türkiye pazarı ise, ABD ve Avrupa perakendeciliğinin önemli oluşumlarından AVM’ler ile bu dönemde tanıştı ve 1988 yılında Galleria AVM, Türkiye’nin ilk AVM’si olarak açıldı.
Türkiye’de AVM sayıları 2000’li yıllara kadar normal bir seyirde artış gösterdi. Devamında seyreden yıllarda ise artan AVM’lerle birlikte de tüketicilerin ilgisini çekecek farklı konseptler geliştirilmeye başlandı. Outlet AVM konsepti ise bunlardan bir tanesi olarak karşımıza çıkıyor.
İlki 1997’de açılan Türkiye’de toplam 39 outlet AVM bulunuyor
Outlet kavramının temelinde, sezon sonu, serisi bitmiş veya defolu ürünlerin ya da hiçbir kusuru bulunmasa da üreticilerin aracıları devre dışı bırakıp doğrudan üretimden tüketiciye satış yaptıkları, AVM’lere göre daha maliyetsiz, yerleşim yerine mesafeli lokasyonlarda tek veya toplu olarak bulundukları indirimli satışa yönelik ticari alanlar olması yatar. Tüketicilere daha uygun fiyatlarla sunulan ürünleri kapsayan outlet AVM’lerin ilki 1971 yılında ABD’de açılan Belz Enterprises’tir ve büyük başarıya ulaşmıştır ve günümüzde yalnızca ABD’de 500’ün üzerinde outlet mevcut. Dubai, İngiltere, İtalya, Fransa, İspanya, Almanya, Portekiz, İsviçre, Avusturya ve Hollanda’da da outlet AVM örneklerini çokça görmekteyiz.
Türkiye’nin ilk outlet AVM’si ise 1997 yılında açılan Outlet Center İzmit’tir. Süregelen zaman içerisinde ülkemizde birçok outlet konseptli AVM açılmaya devam etti. Günümüzde 13’ü İstanbul, 3’ü Ankara, 4’ü İzmir, 2’si Karabük ve 2’si Kayseri’de olmak üzere 20 şehrimizde toplam 39 outlet AVM bulunuyor.
Çekici, modern ve ulaşılabilir bir perakende ortamı
Outlet AVM’lerin arkasındaki temel prensip basittir. Bu AVM’ler üreticilerin ikinci kalite, numune ürünler ve üretim fazlası markalı ürünlerini tatmin edici bir indirimle doğrudan halka sundukları için çekici, modern ve ulaşılabilir bir perakende ortamı sağlar. Outlet AVM’ler ilk açıldığı yıllarda tüketicilerin algısında daha çok defolu ürünlerin satıldığı ya da fabrika satış mağazaları gibi yanlış bir biçimde yer etse, günümüzde bu algının çok daha dışına çıkıp tüketicilerin sezon sonu ürünlerini uygun fiyata satın aldığı konsept olarak benimsenmiştir. Alışverişte yeni bir dönem başlatan outlet AVM’ler, tüketicilere bir yandan geniş bir ürün yelpazesi sunarken diğer yandan da uygun fiyata alışveriş yapma ve değişen tüketici alışkanlıkları doğrultusunda sosyalleşmenin arttığı AVM’lerde keyifli vakit geçirme olanağı sunuyor.
Ayakkabı, telefon, halı, beyaz eşya, giyim, aksesuar ve daha pek çok ürünün çok daha uygun fiyatlı olarak bulunabildiği outlet AVM’ler, ilk açıldığı yıllarda genel olarak şehrin merkezinden uzakta olsalar da, günümüzde ulaşımın kolaylaşması ve başta İstanbul gibi büyük şehirlerin merkezinin genişlemesiyle birlikte daha ulaşılabilir lokasyonlarda yer alıyorlar.
Güncel modayı takip etmeyi önemsiz buldular
Geçtiğimiz yıllarda ABD’de yapılan bir araştırmaya göre ABD’li bir moda markasının yüzlerce normal ve outlet mağazalarının beş yıllık satış verileri incelendi ve hem outletten hem de indirimsiz fiyattan alışveriş yapanların gelirlerinin benzer olduğu keşfedildi. Araştırmada ortaya çıkan asıl ayrım ise, birinci grubun güncel modayı takip etmeyi daha az önemsemesi ve para biriktirmek için outletlerin genellikle şehir merkezlerinden uzakta bulunması nedeniyle uzun mesafe gitmeye daha istekli olmasında yatıyordu. Çünkü araştırmaya göre outletler, pazarın değere duyarlı segmentini çekerken, perakendecilerin, normal mağazalarının yeni ürünlere daha çok harcamaya hazır müşterilerin ihtiyacını karşılamasına da imkan verdiğini ve üstelik başarısız olacak ürünleri sürme riskini azalttığı görülüyor.
TÜRKİY’NİN OUTLET AVM’LERİ
212 Outlet-Bağcılar/İstanbul
Adana Optimum Outlet-Yüreğir/Adana
Ada Outlet-Erenler/Sakarya
Afium Outlet ve Eğlence Merkezi-Merkez/Afyonkarahisar
Airport Outlet-Bakırköy/İstanbul
Armonipark Outlet-Küçükçekmece/İstanbul
AS Outlet-Osmangazi / Bursa
Avantaj Outlet Center-Ergene/Tekirdağ
Bozüyük Sarar Outlet-Bozüyük / Bilecik
City Center Outlet-Esenyurt/İstanbul
Deposite Outlet-Başakşehir/İstanbul
Efesus Outlet-Çiğli/İzmir
Forum Ankara Outlet-Keçiören/Ankara
Forum Erzurum Outlet-Palandöken/Erzurum
Highway Outlet-Merkez/Bolu
Optimum Premium Outlet-Ataşehir/İstanbul
İstanbul Outlet Park-Büyükçekmece /İstanbul
Kale Outlet-Güngören/İstanbul
Kares AVM Outlet Center-Merkez/Karabük
Kaysermall Outlet-Melikgazi/Kayseri
Lovelet Outlet-Canik/Samsun
Mall of Antalya-Kepez/Antalya
Margi Outlet-Merkez/Edirne
Meysu Outlet-Kocasinan/Kayseri
Nata Vega Outlet-Mamak/Ankara
Novaland Outlet-Selçuklu/Konya
Olivium Outlet-Zeytinburnu/İstanbul
Ankara Optimum AVM-Etimesgut/Ankara
Outlet Center İzmit-İzmit/Kocaeli
Park Bornova Outlet-Bornova/İzmir
Safranpark Outlet-Karabük
Selway Outlet-Balçova/İzmir
Starcity Outlet-Bahçelievler/İstanbul
Trabzon Cevahir Outlet-Yomra/Trabzon
Vega Outlet Eskişehir-Tepebaşı/Eskişehir
Venezia Mega Outlet-Gaziosmanpaşa/İstanbul
Viaport Asya-Pendik/İstanbul
Viaport Marina-Tuzla / İstanbul
Westpark Outlet-Bayraklı/İzmir
