Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Nuri Şapkacı ile bir araya geldiğimiz Mayıs sayımızda yılın ilk aylarındaki perakende ciro endekslerini değerlendiren Şapkacı, kamunun sıkılaşma tedbirleri karşısında alınması öngörülen kredi kartı taksitlerinin kaldırılmasının AVM’leri ve perakendecileri büyük oranda etkileyeceğini vurguladı.
Perakende ciro endeksleri verilerini değerlendirir misiniz, Şubat, Mart ve Nisan aylarına ilişkin gözlemleriniz nedir?
Şubat sonu itibariyle baktığımızda ticaret ve hizmet tarafında ciro endeksi yaklaşık %85’ler civarında gerçekleşti. AVM’lerdeki Mart ayı ciro endeksi rakamlarına baktık, birinci çeyrek itibariyle de satıştaki ciroların artışı %90 oranında gerçekleşti. Şubat sonu enflasyon oranlarına baktığımızda %65 olan enflasyon, Mart ayında %68’e çıktı. Ciro endeksi oranımıza bakıldığında enflasyonun yaklaşık %20 üzerinde reel bir getiri görünüyor. Bu aslında pozitif bir gelişme. Ancak Mart ayında %90’lara çıkmasında Nevruz’un da etkisi vardı. Özellikle İranlı turistlerin ülkemizi ziyaret etmesiyle hem Doğu Anadolu’da hem de turistik bölgelerde %80’e yakın turist artışı yaşandı. Bu turist sayısındaki artış da yaklaşık olarak %50 oranında ciro artışına karşılık geldi ve esasında burada giyim tarafındaki perakendeci markalarımız ciddi cirolar elde ettiler.
Nisan ayı içinse Ramazan Bayramı öncesi ve bayram süresini dikkate almak gerekir. Çünkü bu iki alandaki hareketlilik biraz daha farklı. Bayram öncesindeki günlerde AVM’lerdeki ziyaretçi sayılarında yaklaşık %50-60’lara varan çok ciddi artışlar oldu ve bunun genelde giyim kategorisine odaklandığını gördük. Bayramdan sonra ise bu oranlar sabit kalırken, ziyaretçilerin tercihleri bu sefer giyimden yiyecek-içecek ve eğlenceye yöneldi. Ancak ziyaretçi sayılarındaki bu %50-60’lık artış, ciralara %25 ila 35 civarında yansıdı. Yani cirolarda ziyaretçi sayısıyla doğru orantılı bir artış gerçekleşmedi. Bunun en büyük sebebi ise; ziyaretçiler bayram döneminde AVM’leri daha çok bir eğlence noktası olarak gördü ve daha küçük alımlara yöneldi. Günümüzde kişi başına alışverişlerin eskisi kadar iyi gitmediğini söyleyebilirim.
Kredi kartına gelen nakit çekimler için değişen faiz oranı sonrası ek kararlar ve düzenlemeler bekleniyor. Bu adımlar arasında limit sınırlama, taksit kısıtlama gibi ihtimaller söz konusu. Kamunun sıkılaşma adımlarıyla birlikte talebi kısmaya yönelik çalışmalarının sektöre yansıması konusunda neler söylersiniz?
Kredi kartlarındaki taksitlerin kaldırılmasının önemli bir etkisi olacağını öngörüyoruz. Bu doğrultuda cirolarda %15 ila 20 oranında bir düşüş yaşanabilir. Burada bizim önerimiz; sektör olarak daha radikal kararlar yerine, belirli öngörüler neticesinde hızlı ve bütünsel bir karardan ziyade kademeli geçişlerin daha sağlıklı olacağı kanaatindeyiz. Bir anda alınan kararlar sonrasında cirolarda bahsettiğim düşüşler yaşanırsa, bu aynı zamanda istihdam tarafında da negatif etkilere neden olacaktır. Topyekün bütün önlemlerin bir anda hayata geçirilmesi, ticari anlamda tedirginlikleri de artıracaktır.
Peki ilk olarak hangi adım atılmalı, hangi sektörler en çok etkilenecekler arasında?
Açık bir şekilde görünüyor ki kredi kartlarında taksitlendirme konusunda bir önlem alınacak. Ama taksitlendirmenin tamamen kalkması demek, buradaki alımların ciddi anlamda zarar görmesi demektir.
Perakende sektörüne genel olarak baktığımızda, moda tarafı perakendenin çok önemli bir kısmını içeriyor. Bu anlamda kredi kartlarındaki taksitlerin kaldırılması burayı ciddi anlamda etkileyecektir. Perakendeci dostlarımız tedirgin bir bekleyiş içindeler ama bir kısmı da bu konuda önlemler almaya başladı.
AVM’lerde perakendenin marka dağılımına baktığımızda giyim sektörü yaklaşık %50’lik bir kısmı içeriyor. Bu şu demek; kredi kartı taksitlendirmelerinde azaltma ya da tamamen kaldırmaya sebep olacak bir karar verildiği takdirde, bu %50’lik kesimi çok ciddi bir şekilde etkileyecektir.
Diğer taraftan en çok etkilenecek sektörler arasında teknoloji geliyor. Neredeyse bütün teknolojik aletlerimizi taksitle alıyoruz. Bu nedenle teknoloji sektörünün de ciddi oranda etkileneceğini düşünüyoruz. Tabii mobilya ve ev eşyası sektöründe de taksitlendirmeler var, burada da ciddi problem yaşanacağı öngörülüyor.
Bu nedenle kademeli bir geçişin daha sağlıklı olacağını düşünüyoruz. Bu vesileyle de perakendeciler ve markalar kendilerini sürece adapta edebilme kabiliyeti geliştirebilirler.
