Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Nuri Şapkacı ile bir araya geldiğimiz Ocak sayımızda AVM’lerin 2023 yılını değerlendiren Şapkacı, 2024 yılında da hem mevzuatların geliştirilmesi adına hem de AVM’lerin kendi enerjilerini karşılayabilecek yatırımların yine AYD’nin gündeminde olacağını vurguladı.
Ekonomik dalgalanmalar ve deprem nedeniyle zor geçen bir yılı geride bıraktık. 2023 yılını genel olarak değerlendirdiğinizde tüm bu etkenler çerçevesinde Türkiye’deki AVM’ler yılı nasıl kapattı?
Ülkemizde yaklaşık 14 milyon m2’de hizmet veren 447 AVM bulunmaktadır. 2023 yılının bu mevcudiyetle kapandığını biliyoruz.
AVM sektörü hem müşteri giriş sayıları hem de cirolar anlamında 2023 yılına güzel bir başlangıç yapmıştır. Şubat ayında hepimizi derinden etkileyen deprem ile birlikte kısa süreli bir düşüş yaşansa da sektörümüz kendisini hızlı bir şekilde toparlamıştır. AYD ve Akademetre Research’ün ortaklaşa yayınladığı AVM Endeksi’nde metrekare verimlilik endeksine göre Kasım ayında bir hafif düşüş eğilimi olsa da AVM’lerimiz, yılın üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %87,2 artış göstermiştir. 2022 ilk üç çeyrek toplam cirosunu 2023 ile kıyasladığımızda ise %103,24’lük bir Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Nuri Şapkacı ile bir araya geldiğimiz Ocak sayımızda AVM’lerin 2023 yılını değerlendiren Şapkacı, 2024 yılında da hem mevzuatların geliştirilmesi adına hem de AVM’lerin kendi enerjilerini karşılayabilecek yatırımların yine AYD’nin gündeminde olacağını vurguladı. artış görmekteyiz Ziyaretçi sayılarımız ise geçtiğimiz yıla kıyasla %12 oranında artarken, adet bazında satışlarda da önemli artışlar vardır. Yurt içinde büyümek isteyen markalarımız, ülkemize girmek isteyen yabancı markalar yüksek doluluk oranları nedeniyle AVM’lerde yer bulmakta zorlanmaktadır. Bunun yanı sıra, yakın zamanda borsaya açılmış ve açılacak perakende şirketlerimiz vardır. Marka ve şirketlerin pandemi sonrasındaki açılımları, aslında finansallarının da ne kadar güçlü hale geldiğinin göstergesidir.
Bununla birlikte, yatırımcıların döviz cinsinden kredi borçları ve kur artışları nedeniyle, nakit akışında zorlanan AVM’ler olduğu bir gerçektir. Sektörün çatı örgütü olan AYD, ülkemizde ticari gayrimenkul yatırımlarının tekrar canlanabilmesi için ekonomik stabilitenin sağlanmasının yanında kanun ve düzenlemelerde uluslararası standartların uygulanmasının büyük önem taşıdığına inanmakta ve çalışmalarını bu yönde sürdürmektedir. Konut kira rejiminden ayrılan bir ticari gayrimenkul yasasının düzenlenmesi ve sözleşme serbestisinin uygulanması ile sektörde yerli ve yabancı yatırımlar kuşkusuz artacaktır. AYD, 14 milyon m2 kiralanabilir alanı temsil eden ve Avrupa ile kıyaslandığında hala potansiyel görülen AVM yatırımlarının yanı sıra ofis, otel, lojistik gibi ticari gayrimenkulün diğer alanlarında yapılacak yatırımların da önünü açmak üzere çalışmalarını sürdürmektedir.
2024 yılında AVM sektörünü neler bekliyor? AYD olarak hedefleriniz nedir?
2024 yılı içinde 8 AVM açılışı planlamaktadır. Söz konusu AVM’lerin açılacağı iller; Ankara, Aydın, İstanbul ve Muğla’dır. Derneğimizin öncelikli hedeflerinin başında AVM sektörünü ileriye taşımak için geçmiş dönemde başlatılan, ayrı bir ticari gayrimenkul mevzuatının oluşturulması ve takibi yer almaktadır. Dünyada birçok ülkede örneklerini gördüğümüz küresel uygulamaların Türkiye’ye uyarlanması ile sektörümüzün ve ülkemizin daha fazla yatırım çekmesi de mümkün olabilecektir. Bu çalışmaları, kamu otoriteleri nezdinde sonuca ulaştırmak üzere çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
AYD, önümüzdeki dönemde üyeleri ile birlikte dijitalleşmede de öncülük yapmak, çağın gerekliliklerini yerine getirmek için stratejilerini gözden geçirmektedir. Bunun yanı sıra ortak sorumluluğumuz olan sürdürülebilirlik konusunda da çalışmalarımıza ağırlık veriyoruz. Sürdürülebilirlik komitesi çalışmalarımız doğrultusunda ve Esas Gayrimenkul’ün sponsorluğunda E&Y ile hazırlanmakta olan sektör sürdürülebilirlik raporunun ilk çıktılarını 20 Kasım’da gerçekleşen XIV. AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi’nde paylaştık, raporun 2. fazının ise 2024 ilk çeyrekte tamamlanması planlanmaktadır. AVM’lerin enerji maliyetlerini düşürmek için yapılacak teknik ve altyapı çalışmaları ve AVM’lerin kendi enerjilerini karşılayabilmelerini sağlayacak GES yatırımları da önümüzdeki dönemde yoğun şekilde gündemimizde olacak.
