Kurulduğu günden bu yana AVM sektörüne büyük katkılarda bulunan Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD), projeleri, faaliyetleri ve üyelerine bulunduğu tavsiyeler ile sektörün öncüsü olmaya devam edecek. Şubat sayımızda AYD’nin geçmişten bugüne yaptığı çalışmalarını ve gerçekleştirmeyi düşündüğü projelerini AYD Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş ile konuştuk.
AYD sektörde nasıl kurulmaya karar verdi, hangi gereksinimler sonucu ortaya çıktı?
Ülkemizde 1988’de açılan ilk alışveriş merkezinin ardından, sektörümüzün hızlı bir ivmeyle büyümesi beraberinde bazı ihtiyaçları da doğdu bunlar; kamu yönetimi ve ilişkiler, paydaş ilişkileri, pazarlama ve tanıtım faaliyetleri gibi ihtiyaçlar. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) olarak 2009 yılından beri alışveriş merkezlerinin ziyaretçilerine keyifli alışveriş imkânı veren, perakende sektörüne katma değer yaratan, kent ile bütünleşen ve dünya Prof. Dr. Hüseyin Altaş standartlarında mekânlar olmasını sağlama vizyonu ile yola çıktık ve bu çerçevede çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
AYD, kurulduğu günden bu yana ne gibi projeleri hayata geçirdi?
Türkiye’deki AVM’lerin kiralanabilir alanının yaklaşık %70’ini temsil eden sektörün çatı kuruluşu olarak, üyelerimizden aldığımız güçle yasal düzenlemeler başta olmak üzere; sektörümüzü ilgilendiren tüm konularda kamu otoriteleri, perakendeciler, ziyaretçiler ve sektörel çözüm ortaklarıyla birlikte alışveriş merkezleri ve perakende sektörünün uzun vadeli sağlıklı gelişimine ve sürdürülebilirliğine katkı sağlıyoruz. Kurulduğumuz günden bugüne düzenlediğimiz ve 13.sünü Soysal işbirliğiyle 13 Aralık 2022’de gerçekleştirdiğimiz AYD Alışveriş Ekonomisi Zirvesi sayesinde sektörün önde gelenlerini bir araya getiriyor, perakende markalarımızı ilgilendiren önemli konuları ele alıyor, sorunlara çözüm önerileri üretiyor, dünyadaki son trendleri inceliyor, sektörümüze dair gelişmelerin yakın takipçisi oluyoruz. Son dönemdeki diğer çalışmalarımızdan bahsetmek gerekirse; geçen sene Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), Akiş GYO sponsorluğu ve Direm Fikir Atölyesi işbirliğiyle AVM’lerdeki hizmet çalışanlarına yönelik düzenlemiş olduğumuz “2021 Biz1’iz Eğitim ve Gelişim Programı”nı, pandemiyle mücadelede AVM’lerin aşı merkezi olmalarının ilgili kurumlarla işbirliği içinde 20 • www.mallreport.com.tr yürütülmesini, AVM Endeks çalışmalarını, Esas Gayrimenkul destekleri ve Ernst & Young liderliğinde hazırlanmış olan “AVM Sektörü Finansal Sorunlarına İlişkin Yaklaşımlar ve Çözüm Önerileri” raporunu, bu sene 13.sünü Akademetre işbirliğiyle düzenlediğimiz “1 Numaralı Markalar” araştırması ve ödül törenini örnek olarak verebiliriz.
AYD ile birlikte sektörde neler değişti?
Alışveriş merkezleri yatırımcıları ve paydaşlarını ilgilendiren her konuda en yetkili merci ve sektörel otorite olarak; sektörümüzün ve üyelerimizin menfaatlerini yurt içi ve yurt dışında, yürürlükteki kanunlar çerçevesinde temsil ederek lobi faaliyetlerinde bulunma, etkinlikler düzenleme, araştırma ve raporlar yayınlama gibi birçok çalışma yürütüyoruz. Özellikle pandemi sürecinde sektörün birlikte olmasını sağlayarak doğru kararlar alıp, süreci en az zararla kapattık. Sektörün geleceği ve sürdürülebilirlikle ilgili üyelerimize yol gösteriyor, sektörümüze yönelik destek ve eğitimler verirken çalışma komitelerimiz vasıtasıyla katılımı teşvik ediyoruz. Alışveriş merkezlerinde çalışanlara yönelik düzenlediğimiz eğitim programlarıyla sektörün insan kaynakları gelişimine de katkı sağlıyoruz.
AVM’ler için gelecek yıllardaki çalışmalarınız neler olacak, AYD sektöre yön vermeye nasıl devam edecek?
AYD olarak önümüzdeki dönemde de gündemimiz her açıdan AVM ekosisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak olacak. Önceliğimizi sürdürülebilirlik, regülasyonlar, perakendecilerle iş birliği, alışveriş merkezlerinin fonksiyon değişiklikleri gibi önemli konulara vereceğiz. Dernek olarak üzerinde en çok durduğumuz ve sektörümüzle birlikte ticari nitelikteki gayrimenkul sektöründe faaliyet gösteren herkes bakımından önemli olduğunu nitelendirdiğimiz mevzuat çalışması, ticari gayrimenkul kirasını 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda ayrı bir kira rejiminde düzenlemektir. Sektörün uzun zamandır gündeminde olan ticari gayrimenkul kiralarına yönelik birçok ülkede olduğu gibi ayrı bir kanuni düzenlemenin hazırlanması konusu yeni dönemde de gündemimizin ilk sırasında yer alacak. 13 Eylül 2018 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı’nın ardından döviz ve dövize endeksli kira bedeli tahsil edemez duruma gelen AVM’lerin bankalara olan döviz cinsinden kredi borcu hiçbir şekilde Türk Lirasına çevrilmeden döviz ve dövize endeksli olarak devam etmektedir. Sonraki süreçte meydana gelen pandemi ve kurda yükseliş ile birlikte AVM’lerin gelir gider dengesi arasındaki makas, işletmenin devamını tehdit edecek boyutta açılmış ve AVM yatırımlarının geri dönüşü ticari olarak katlanılabilmesi mümkün olmayan zaman aralıklarına yayılmıştır. AVM yatırımcısının döviz cinsinden olan kredi borçlarının TL’ye çevrilmesi büyük önem arz etmektedir.
AVM’lerin fonksiyonel değişikliğe giderek birer yaşam alanı olmalarının, ziyaretçilerine sosyalleşme imkânı vermelerinin önemi pandemi döneminde daha da anlaşılmış oldu. Dolayısıyla bu ihtiyaca yeterince cevap veremeyen, alt yapı ve teknolojik anlamda geride kalmış merkezlerin açık ve kapalı alanlarını entegre etmelerinin, müşteri ihtiyaçlarına daha iyi cevap verebilecek teknolojik altyapıyı sağlayacak şekilde yenilenmelerinin kaçınılmaz olduğu bir dönemdeyiz. AVM’lerimizi sadece ürün ve hizmet satan kuruluşlar olarak düşünmüyor; aynı zamanda kültür, sanat, eğlence, turizm ve ihracat merkezleri olabilecek yönde de değişikliklerin yapması için adımlar atıyoruz. Ek olarak AVM’lerin enerji maliyetlerini düşürmek için yapılacak teknik çalışmalar, renovasyonlar ve kendi enerjilerini karşılayabilmelerini sağlayacak GES yatırımları da yoğun şekilde gündemimizde olacak.
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) kurulduğu günden bu yana 3 tane başkan öncülüğünde sektöre katkılarda bulundu ve bulunmaya devam ediyor. AYD’nin ilk başkanı olan Hakan Kodal 2009-2012 yılları arasında hizmet verdikten sonra ardından 2013-2019 yılları arasında Hulusi Belgü başkanlığa geçti. 2019’dan bu yana ise Hüseyin Altaş AYD Başkanı olarak AVM sektörüne öncülük ediyor.
